Chính xác mặt trời mọc hướng nào? Vì sao chu kỳ đó lặp đi lặp lại?

Sự chuyển giao giữa ngày và đêm diễn ra liên tục từng phút từng giây, nếu được hỏi mặt trời mọc hướng nào chắc chắn rằng ai cũng sẽ trả lời “mặt trời mọc hướng Đông, lặn hướng Tây” nhưng như vậy liệu đã hoàn toàn chính xác?

Mặt trời mọc hướng nào là chính xác?

Thời xa xưa con người đã biết mặt trời mọc hướng đông và lặn hướng tây. Khi bị lạc mất phương hướng trong rừng sâu hoặc trên hoang mạc, hướng của mặt trời mọc và lặn được xem là la bàn để tìm đường hướng thoát khỏi đó.

Tuy nhiên liệu có phải thật sự mặt trời mọc hướng đông và lặn ở hướng tây? Đây là câu hỏi không phải ai cũng nghĩ đến vì đó là kiến thức đã được học từ lớp vỡ lòng và mặc nhiên mọi người đều cho đó là chính xác.

Dựa vào hướng của Mặt trời mọc và lặn để xác định phương hướng khi bị lạc

>>>>Click để khám phá bí ẩn các hành tinh trong hệ mặt trời

Nếu đang đứng ở điểm Cực bắc thì bạn sẽ thấy mặt trời mọc từ hướng Nam và ở điểm Cực Nam thì sẽ thấy mặt trời mọc từ hướng Bắc. Đây chỉ là một ví dụ để cho thấy các xác định mặt trời mọc và lặn hướng nào hoàn toàn chỉ là tương đối. Vì không ai lại đi đứng ở điểm cực Bắc và điểm cực Nam để hỏi mặt trời mọc ở hướng nào cả.

Tuy vậy thực tế vị trí mặt trời mọc trong năm cũng không hoàn toàn là Hướng Đông mà thay đổi theo chu kỳ Xuân Phân, Hạ Chí, Thu Phân, Đông Chí.

Giải thích hiện tượng mặt trời mọc và lặn

Để giải thích cho hiện tượng mặt trời mọc và lặn theo chu kỳ lặp đi lặp lại hàng năm, chúng ta cùng tìm hiểu về cách thức vận động và quỹ đạo của trái đất.

Khi trái đất quay, góc nghiêng giữa mặt trời và mặt đất cũng lớn dần lên, vì vậy ta có cảm tưởng mặt trời mọc từ thấp lên cao. Cũng bởi vì trái đất quay về hướng đông, nên ta cũng thấy mặt trời mọc lên từ hướng đông.

Sở dĩ xảy ra hiện tượng mặt trời mọc và lặn không đúng hướng như vậy là do trái đất tự quay từ Tây sang Đông quanh trục nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo và chuyển động theo quỹ đạo hình Elip xung quanh mặt trời. Vì thế vị trí Trái Đất so với mặt trời luôn thay đổi và lượng ánh sáng mỗi điểm trên Trái Đất cũng khác nhau theo mùa.

Sự thay đổi thời gian giữa ngày và đêm vào các mùa trong năm

>>>Xem thêm: Sự hình thành vũ trụ và hệ mặt trời diễn ra như thế nào?

Câu nói: “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối” ý nghĩa của nó đó là mùa hè sẽ có ngày dài hơn đêm và mùa đông thì ngược lại.

Một ngày luôn luôn có 24 tiếng, chỉ có sự thay đổi giữa ngày và đêm là khác nhau ở mỗi mùa.

Hạ Chí (20 – 21/06) là ngày có thời gian ban ngày dài nhất trong năm. Sau Hạ Chí, ánh sáng mặt trời chiếu dịch dần xuống phía nam do đó ngày sẽ ngắn lại. Trước Hạ chí ngày dài hơn đêm nên mặt trời xuất hiện hơn và lặn muộn hơn. Do đó ta sẽ thấy mặt trời mọc hướng Đông Bắc và lặn ở hướng Tây Bắc.

Thời gian mặt trời mọc và lặn vào tháng 5

Tương tự, Đông Chí (20 – 21/12) thì ngược lại, đây là ngày có thời gian ban ngày ngắn nhất trong năm. Sau Đông chí ánh sáng mặt trời di chuyển dần lên phía Bắc, do đó trước Đông Chí ngày ngắn hơn đêm, mặt trời xuất hiện muộn hơn và lặn sớm hơn. Vì vậy mặt trời mọc chính xác là ở hướng Đông Nam và lặn ở Tây Nam.

Thời gian mặt trời mọc và lặn trong ngày vào tháng 10

Tại đường xích đạo trong một năm sẽ có 2 ngày, khi đó thời gian ban ngày và ban đêm bằng nhau. Chính là vào Xuân Phân (21 – 22/03) và Thu Phân (23-24/09), khi đó mặt trời mới chính thức mọc hướng Đông, Lặn Hướng Tây.